ممکن است برای شما سوال پیش بیاید که
چه عواملی بر فتوسنتز و سرعت آن تأثیر می‌گذارند؟
بطور کلی، فتوسنتز یک فرایند است که نور خورشید را به انرژی شیمیایی تبدیل می‌کند و در برگ‌های سبز گیاهان انجام می‌شود. این انرژی احتیاجی است که گیاهان برای زندگی و فعالیت‌های خود داشته باشند.
فتوسنتز مورد نیاز برای تأمین غذاهایی است که گیاهان می‌خواهند تولید کنند. این فرایند باید با مواد اولیه انجام شود و عوامل مختلفی بر روی سرعت آن تأثیر می‌گذارند.
این عوامل کمک می‌کنند فتوسنتز شروع شود و ممکن است سرعت آن را تغییر دهند. در این مقاله، ما درباره فتوسنتز و عوامل مؤثر بر سرعت آن صحبت خواهیم کرد.
فتوسنتز چیست؟
فتوسنتز یک فرایند زیستی است که انرژی نور را به انرژی شیمیایی تبدیل می‌کند تا گیاهان بتوانند فعالیت‌های سلولی خود را انجام دهند. هر قسمتی از گیاه که سبز است، می‌تواند این فرایند را انجام دهد. به جز نور، برای این کار نیاز به آب و کربن دی‌اکسید هم داریم که در نهایت، کربوهیدرات‌ها و اکسیژن تولید می‌شوند.
عوامل مؤثر بر فتوسنتز
فتوسنتز برای زندگی گیاهان و سایر موجودات حیاتی است که به عواملی مانند نور، حرارت، کربن دی اکسید و آب وابسته است. هر یک از این عوامل می‌توانند سرعت فتوسنتز را تغییر دهند. با کمبود هرکدام از این عوامل، فتوسنتز کاهش یا متوقف می‌شود. بیایید هرکدام از این عوامل را مرور کنیم:
نور، یکی از عوامل مؤثر در فتوسنتز گیاهان
دو خصوصیت مهم نور کیفیت و شدت آن می‌باشند که می‌توانند بر سرعت فتوسنتز تأثیر بگذارند. نحوه تأثیر این دو خصوصیت بدین شکل است:
کیفیت نور
نور خورشید شامل طول‌موج‌های مختلف است که بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ نانومتر، بخش رنگی قابل مشاهده است. این نورها تنها قسمتی از طول‌موج‌های دیده‌پذیر به چشم ما هستند. در این طول‌موج‌ها، بخش ۴۰۰ نانومتر مربوط به رنگ قرمز، بیشترین تأثیر را بر فتوسنتز دارد. پس از رنگ قرمز، رنگ آبی و در آخر رنگ سبز تأثیرگذار هستند.
اگر طول‌موج نور کمتر از ۴۰۰ نانومتر باشد، ممکن است تنها باعث مهار و خرابی فتوسنتز گردد. همچنین، طول‌موج بیشتر از ۷۰۰ نانومتر فقط تأثیر حرارتی دارد و بر فتوسنتز تأثیری ندارد.
شدت نور
اگر نور به گیاهان برسد و شدت مناسب آن فراهم شود، فتوسنتز افزایش می‌یابد. اما اگر نور کافی نباشد، گیاهان فقط تنفس می‌کنند. شدت نور تا یک مقدار خاص باعث افزایش فتوسنتز خواهد شد، و بعد از آن، در نقطه اشباع نوری، فتوسنتز دیگر تغییری نخواهد کرد.
تأثیر حرارت بر فتوسنتز گیاهان
با افزایش حرارت، فتوسنتز نیز افزایش می‌یابد. اما بالاتر از ۵۰ درجه، تأثیری بر فتوسنتز ندارد. این اتفاق به دلیل انعقاد پروتئین‌ها و آنزیم‌ها رخ می‌دهد. همچنین، در دمایی که گیاه رشد می‌کند، واکنش‌های نوری فتوسنتز صورت نخواهد گرفت.
از سوی دیگر،
با افزایش دما، گیاه هم بیشتر تنفس می‌کند. وقتی دما به حدی می‌رسد که فتوسنتز و تنفس به همون میزان صورت بگیره، فتوسنتز واقعی یا فتوسنتز نمایی صفر می‌شود.
کربن دی‌اکسید یکی از عوامل مهمی در فتوسنتز گیاهانه. وقتی کربن دی‌اکسید در گیاه زیاد میشه، فتوسنتز هم بیشتر میشه. وقتی کربن دی‌اکسید بیش از حد بشه، تا زمانی که رنگیزه‌ها همه نورهای مورد نیاز رو جذب کنن، افزایش می‌یابد. اگر آب کافی به گیاه نرسد، روزنه‌ها بسته می‌مونه و همین باعث کمبود کربن دی‌اکسید برای فتوسنتز میشه که این موضوع منجر به کاهش شدید فتوسنتز و آسیب به حیات گیاه میشه.
فتوسنتز نیاز به عوامل مختلفی داره و هر تغییری در این عوامل، سرعت فتوسنتز رو تحت تاثیر قرار میده. کنترل این عوامل و سرعت فتوسنتز به گیاهان در ادامه حیات کمک می‌کنه.
در آخر، سه سوال متداول راهنمایی خواهند شد:
1. فتوسنتز به چه معناست؟
2. عواملی که بر فتوسنتز تاثیر دارند چی هستند؟
3. کمبود آب چطور بر فتوسنتز تاثیر می‌گذارد؟